Tỉ lệ vàng được coi là tiêu chuẩn về cái đẹp từ thời Hy Lạp cổ đại cho đến tận ngày nay.
Bạn đã từng thắc mắc về tính cố định của những bức ảnh đẹp, những tác phẩm nghệ thuật nổi tiếng? Đó chính là sự áp dụng tỉ lệ vàng vào trong thiết kế của chúng. Hãy cùng tactuongda.com tìm hiểu sâu hơn qua bài viết này nhé!
Tỉ lệ vàng là gì?
Khái niệm tỉ lệ vàng
Người ta thường dùng ký hiệu phi (φ) trong bảng chữ cái Hy Lạp để quy ước cho tỉ lệ vàng. Đây đơn thuần là một tỉ lệ toán học, có thể bắt gặp trong tự nhiên, trong các bức họa nổi tiếng, và tất nhiên, cả trong thiết kế nữa. Nói một cách nôm na, đó là tỉ số chuẩn giữa các thành tố trong thiết kế, đã được đo đạc một cách kỹ lưỡng, sao cho chúng có thể vừa với mắt nhìn của những người thưởng thức các tác phẩm sáng tạo nhất.
Tỉ lệ vàng chỉ là một phần nhỏ trong toán học và nghệ thuật. Nhưng với thiết kế, nó đóng một vai trò vô cùng cần thiết để tạo tính cân bằng và sự hài lòng thị giác.
Cách áp dụng tỉ lệ vàng trong thiết kế
- Bố cục (layout)
Bạn có thể sử dụng Tỉ lệ vàng như một sự trợ giúp hữu ích trong việc xác định kích thước cho bố cục của bạn. Cách đơn giản nhất để làm điều này đó là tuỳ chỉnh tỉ lệ kích thước thành 1: 1.618.
- Khoảng cách giữa các yếu tố trong thiết kế
Khoảng cách đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong thiết kế. Nếu bạn không khôn khéo trong việc sử dụng khoảng cách, chúng hoàn toàn có thể phá tan nát sản phẩm sáng tạo của bạn. Thay vì tốn thời gian đi căn chỉnh khoảng cách giữa các thành tố, tại sao bạn không áp dụng chính tỉ lệ vàng vào đây. Với tỉ lệ được đảm bảo bởi yếu tố khoa học thuận mắt người nhìn, chắc chắn bản thiết kế của bạn sẽ tạo ra sự khác biệt lớn.
Việc tính toán khoảng trống giữa các nhân tố khá mất thời gian, vì vậy, hãy để Tỉ lệ vàng soi đường dẫn lối cho bạn. Điều này sẽ đảm bảo không gian và tỉ lệ của bạn được tính toán một cách kỹ lưỡng, thay vì sử dụng “ước chừng”, chỉ cần thêm vào vài thay đổi nhỏ hướng tới Tỉ lệ vàng cũng đủ tạo ra rất nhiều sự khác biệt.
- Đặt bố cục nội dung theo tỉ lệ vàng
Đường xoắn ốc ở đây có thể được dùng để hướng dẫn nơi đặt content. Mắt chúng ta luôn hướng về tâm đường xoắn ốc một các tự nhiên, nơi nó tìm những chi tiết, vậy hãy tập trung thiết kế của bạn tại tâm đường xoắn ốc và đặt điểm hấp dẫn thị giác bên trong đường này.
- Hình ảnh (Quy tắc một phần ba)
Bố cục rất quan trọng với hình ảnh, dù nó truyền đạt thông tin hay tạo tính thấm mĩ cho bức hình. Tỉ lệ vàng giúp bố cục có thể dẫn dụ cái nhìn đến các chi tiết quan trọng trong một thiết kế. Hãy dùng tỉ lệ này để chia bức hình thành 3 phần không bằng nhau, sau đó dùng các đường thẳng và các điểm giao nhau để chia bố cục.
Tỉ lệ là 1:0.618:1 – chiều ngang của cột dọc thứ nhất và thứ ba là 1, chiều ngang cột ở giữa là 0.618. Tương tự với các hàng ngang: chiều cao của cột ngang thứ nhất và thứ ba là 1 và cột ngang ở giữa là 0.618. Giờ hãy dùng các đường và các điểm giao nhau để dẫn dắt hướng nhìn và sự chú ý của người xem. Điều này tạo nên sức ép cũng như sự thích thú, năng lượng trong tác phẩm.
Một cách khác đơn giản hơn để cắt hình theo Tỉ lệ vàng là dùng Quy tắc 1/3. Nó không chính xác như Tỉ lệ vàng nhưng cũng cho bạn một kết quả tương đối. Với quy tắc này, đặt tất cả đường dọc và ngang theo tỉ lệ 1:1:1 để các khoảng bằng nhau. Sau đó hãy sắp xếp các chi tiết quan trọng ở bốn góc của hình chữ nhật trung tâm.
- Hình thức – Những vòng tròn Vàng
Tỉ lệ vàng có thể mở rộng để tạo ra hình vuông và hình chữ nhật theo những tỉ lệ hài hòa, tương tự ta cũng có thể áp dụng để tạo ra các đường tròn. Một vòng tròn hoàn hảo trong mỗi hình vuông của mô hình sẽ tuân theo tỉ lệ 1:1.618 so với vòng tròn trong hình vuông liền kề.
Sử dụng các vòng tròn vàng sẽ tạo nên không chỉ sự hài hòa, tỉ lệ hợp lí mà còn tạo sự nhất quán xuyên suốt về mặt hình thức.
Tham khảo thêm: Tượng đá mỹ nghệ – Nghệ thuật? Cơ sở sản xuất tượng đá nghệ thuật uy tín
Ví dụ minh họa
- Trong tự nhiên
Cánh hoa: có thể bạn chưa biết, số lượng cánh hoa trên một số bông hoa như hoa loa kèn (3 cánh), hoa cúc vạn thọ (13 cánh), hoa cúc tây (21 cánh), hoa cúc thường (34, 55, 89 cánh) đều tuân theo trình tự Fibonacci. Người ta tin rằng, mỗi cánh hoa được sắp đặt cho phép tiếp xúc tốt nhất với ánh nắng và các yếu tố khác.
Đầu hạt: hạt của bông hoa thường được sản sinh ở trung tâm, sau đó di chuyển ra ngoài để lấp đầy không gian. Ví dụ, hoa hướng dương.
Nhánh cây: cách hình thành và phân chia của các nhánh cây, hệ thống rễ và tảo là ví dụ tiêu biểu về chuỗi Fibonacci.
Vỏ sò: một số vỏ sò, vỏ ốc là bằng chứng thuyết phục của đường xoắn ốc Vàng.
Các dải thiên hà: dải Ngân Hà sở hữu một số nhánh xoắn ốc có hình dạng giống hệt đường xoắn ốc Vàng và có thể vẽ được hình chữ nhật Vàng trên bất kỳ thiên hà xoắn ốc nào.
Cơn bão: tương tự đạn pháo, các cơn bão thường có hình xoắn ốc Vàng.
- Trong thiết kế
Các công trình kiến trúc nổi tiếng thế giới áp dụng tỉ lệ vàng bao gồm:
Thế nào là khuôn mặt tỉ lệ vàng?
Một khuôn mặt đẹp là khuôn mặt hài hòa, cân đối dựa vào tỉ lệ vàng.
Một khuôn mặt được xem là đạt chuẩn, trước hết phải là một khuôn mặt cân đối với các tỉ lệ như sau:
-> Đỉnh chóp mũi, môi và cằm: 3 nơi này phải nằm trên một đường thẳng. Khi đó cằm đủ độ nhô và độ dài, môi có độ mộng vừa đẹp, hàm không bị hô hay móm, chóp mũi có độ dài và độ cao phù hợp.
-> Tỉ lệ 1/3 ngang: chia chiều dài khuôn mặt ra thành 3 phần bằng 3 đường kẻ ngang. Chiều cao 3 phần này phải bằng nhau thì khuôn mặt cân đối.
-> Tỉ lệ 1/5 dọc: khi chia khuôn mặt ra 5 phần đều nhau theo chiều dọc. Một khuôn mặt cân đối khi chiều rộng của 5 phần dọc đó bằng nhau. Đường kẻ tính từ rìa chân tóc mai đến đuôi mắt, từ đuôi mắt ngoài đến đuôi mắt trong. Tương tự cho mặt bên còn lại.
- Khuôn mặt
Khuôn mặt xinh đẹp hoàn hảo phải đáp ứng tỉ lệ sau: Khoảng cách giữa hai mắt tới tai chưa bằng một nửa chiều rộng gương mặt, khoảng cách giữa mắt và miệng, từ trán tới chân tóc tới cằm bằng 1/3 chiều dài của gương mặt.
- Đôi môi
Tiêu chuẩn một đôi môi đẹp phải dựa theo tỉ lệ: Môi trên không quá dày nhưng cũng không quá mỏng, đáp ứng số đo 8.2mm. Môi dưới dày hơn môi trên một chút với tỉ lệ 9.1mm.Và khoảng cách giữa hai môi được xác định cao từ 7 – 8mm.
- Mũi
Một chiếc mũi hoàn hảo cần có độ cong tự nhiên từ sống mũi đến đầu mũi, chóp mũi tròn, cánh mũi thon, lỗ mũi kín nhỏ.
Thông thường, tỉ lệ áp dụng cho một chiếc mũi đẹp “đạt chuẩn” phải tuân thủ quy tắc: Chiều dài mũi bằng 1/3 chiều dài khuôn mặt, sóng mũi cao từ 9 – 11mm, độ cao của chóp mũi bằng ½ chiều dài mũi, chóp mũi.
- Trán
Một chiếc trán phẳng, mềm mại, hơi nhô lên, không quá rộng cũng không quá dài được coi là một vầng trán đẹp.
Khoảng cách từ trán đến chóp mũi trong 135 độ, tạo thành một hình vòng cung chữ “S” mềm mại, tự nhiên. Không tạo cảm giác trán bị lồi hay góc này quá rộng, góc kia quá hẹp.
- Mắt
Theo quan điểm thẩm mỹ hiện đại, kích thước của mắt và kích thước gương mặt sẽ tạo nên một tỉ lệ nhất định của một gương mặt đẹp. Chẳng hạn, mặt có chiều rộng là 10cm, vậy khoảng cách giữa mắt và mặt phải ở tỉ lệ 2 – 2.5, chiều dài mắt là 3cm và rộng 1cm. Khoảng cách giữa hai mắt tương ứng với chiều dài của mắt là lý tưởng nhất cho một đôi mắt long lanh.
